محمد رضا دهشیری
آیا تا به حال با مصاحبه‌ای برخورده‌ای که مصاحبه‌کننده به جای پرداختن به جوانب بحث، صرفاً حرفهای مصاحبه‌شونده را تأیید کند؟ آیا تا به حال با مصاحبه‌ای برخورده‌ای که سؤالات بی‌ربط، لوس یا کلیشه‌ای در آن پرسیده شود؟ یا تا به حال با مصاحبه‌ای برخورد کرده‌ای که مصاحبه‌شونده، فرد مناسبی برای موضوع مورد بحث نباشد؟ در چنین شرایطی چه می‌کنی؟ اگر قید خواندن آن مصاحبه را می‌زنی یا از دیدن و شنیدن آن کسل می‌شوی، نشان‌دهنده شکست مصاحبه‌کننده است. به خاطر بسپار که وقتی می‌خواهی مصاحبه‌ای منتشر کنی، معنایش این است که مصاحبه را صرفاً برای دل خودت تهیه نمی‌کنی و باید مخاطب نیز برای خواندن آن رغبت نشان دهد.
در شماره قبلی «امتداد» و در همین ستون خواندی که «چفیه» بنا دارد نکاتی را تذکر دهد تا با تمرین آنها برای گفت‌وگو با آشنایانت که روزی به لقب «رزمنده اسلام» مفتخر بودند یا برای مصاحبه با اطرافیان شهدای مسجد محله، مدرسه، دانشگاه، کارخانه، صنف یا هر جای دیگری که با آن سر و کار داری آمادگی پیدا کنی.
راستی! آیا تا به حال با مصاحبه‌ای برخورده‌ای که آرزو کنی ای کاش مصاحبه‌کننده، فلان سؤال را هم می‌پرسید یا وقتی پاسخ مصاحبه شونده را می‌خوانی، ببینی او به همه زوایای بحث نپرداخته است و مصاحبه‌کننده هم به راحتی از کنار بحث گذشته است؟
معمولاً علت اصلی این اتفاق، عدم شناخت مصاحبه‌گر از موضوع مورد بحث است؛ مثلاً اگر رزمنده درباره فلان عملیات حرف می‌زند، مصاحبه‌کننده‌ای که درباره آن عملیات، اطلاعات لازم را ندارد، نه تنها نمی‌تواند در بازخوانی و رجوع رزمنده به حافظه‌اش او را یاری دهد بلکه مصاحبه‌شونده به راحتی و بدون اینکه مصاحبه‌کننده بفهمد مطلبی را که از سر کم‌حوصلگی یا جدی نگرفتن مصاحبه، یا هر دلیل دیگری مایل به گفتنش نیست رد می‌کند.
به این ترتیب بسیاری از تلخی‌ها و شیرینی‌ها و حوادث و اتفاقات جنگ، به خاطر ضعف مصاحبه‌گر در تاریخ ثبت نمی‌شود.
با این سخن سه مؤلفه اصلی بحث مشخص شد:
1. «چفیه» کارخانه «مصاحبه‌گر»سازی نیست. فقط سعی می‌کند تا با گفتن نکاتی، تو را با مصاحبه خوب و بد آشنا سازد و در نتیجه برای گرفتن مصاحبه‌های خوب آماده‌ات کند.
2. پی‌گیری مباحث و ممارست تمرین می‌تواند تو را در این راه موفق کند. قرار نیست اولین مصاحبه بهترین مصاحبه باشد. دقت در کار دیگران و مراقبت بر کار خود، به ویژه حین مصاحبه می‌تواند جزء بهترین تمرین‌های مهم به حساب آید.
3. شناخت از موضوع مصاحبه و شناخت از مصاحبه شونده بسیار ضروری است.
برای شناخت دوران دفاع مقدس باید تاریخ نگاشته‌ها و مصاحبه‌های جدی را زیاد خواند. ضمن اینکه خواندن مصاحبه‌های خوب و خاطره‌های ثبت شده، ما را غیر مستقیم برای ارائه مصاحبه‌های قوی کمک خواهد کرد.
پیشنهاد می‌‌دهم تا دفعه بعد که چفیه این بحث را پی خواهد گرفت، تمرین‌های زیر را انجام دهی:
ـ کتاب «ناگفته‌های جنگ» چاپ انتشارات سوره مهر را بخوان.
ـ کتاب «خانه کوچک، زندگی بزرگ» از مجموعه کتاب‌های «بانوی ماه» چاپ انتشارات کمان را بخوان.
ـ نام دو کتاب از مصاحبه‌های مرتبط با مقوله دفاع مقدس را که پسندیده‌ای، همراه با نام انتشاراتی که آن را منتشر کرده است برای «چفیه» بفرست؛ همچنین طی چند سطر، نقاط قوت و ضعف آنها را از دیدگاه خودت بنویس و برای «چفیه» بفرست.
ـ به گفت‌وگو و مصاحبه‌هایی که در نشریات چاپ می‌شود یا از طریق صدا و سیما پخش می‌شود، دقت کن و سؤالاتی را که طی این مبحث از تو پرسیدم بار دیگر از خودت بپرس.
کلمات کلیدی:
